جشن سده :
جشن سده یکی از جشن‌های پرشکوه زمستانی ایرانی است که از دوران باستان به یادگار مانده است . این جشن در دهمین روز بهمن‌ماه برگزار می‌شود. همانند دیگر جشن‌های اصیل ایرانی، آتش، هسته اصلی برگزاری جشن سده به شمار می‌رود. جشن سده در بسیاری از شهرهای ایران به ویژه شهرهای زرتشتی‌نشین برگزار می‌شود. جشن سده به همراه نوروز و شب یلدا سه جشن بزرگ ایرانی را تشکیل می‌دهند.
پیشینه :
ایرانیان باستان در هر ماه جشن مخصوصی برگزار می‌کردند و به شادی و پایکوبی و همچنین ستایش اهورامزدا می‌پرداختند. بسیاری از این جشن‌ها هم‌اکنون از رونق افتاده و جز در کتاب‌های تاریخی نشانی از آن‌ها وجود ندارد. با این حال بعضی از آن‌ها این اقبال را داشته‌اند که همچنان زنده بمانند و هر ساله با شکوهی بی‌نظیر برگزار شوند. جشن سده یکی از همین جشن‌های باستانی است که از دوران کهن تا به امروز برگزار شده و شکوه پیشین را حفظ کرده است. جشن سده در غروب دهمین روز از بهمن‌ماه برگزار می‌شود. در ایران باستان هر ماه نامی مخصوص به خود داشت. هر روزی نیز نامی مخصوص به خود داشت. روز دهم بهمن‌ماه نیز آبان‌روز نام داشت. به عبارتی جشن سده در غروب آبان‌روز از بهمن‌ماه برگزار می‌شد.
فلسفه جشن سده :
ایرانیان باستان زمستان را به دو دوره 40 روزه تقسیم کرده بودند. دوره اول که از شب یلدا آغاز می‌شد در دهم بهمن پایان می‌یافت. به این دوره اول، چله بزرگ می‌گفتند و دوره چهل روزه بعدی، چله کوچک نام داشت. ایرانیان اعتقاد داشتند چله بزرگ اوج سرمای زمستان را در خود دارد و روزی که چله بزرگ به پایان می‌رسد، زمین نفس می‌کشد و گرم می‌شود. بنابراین سرمای سختی در پیش نخواهد بود. از این‌رو روز پایان چله بزرگ زمستان را گرامی می‌داشتند و جشن سده برگزار می‌کردند. اجداد باستانی ما بر این باور بودند که آتشی که در این روز برافروخته می‌شود، زمین را گرم و آماده ورود بهار می‌کند.
شعر جشن سده :
آی سده سده ، صد به غلّه ، پنجاه به نوروز
« معنی و مفهدوم شعر این است که صد روز به برداشت غلّه ( گندم و جو و ... ) و پنجاه روز به فرا رسیدن عید نوروز باقی مانده است .
جشن سده در اکثر شهرها و روستاهای کشور باشکوه و با هیجان خاصّی برگزار می شود . مردمان در گرد آوردن هیزم با یکدیگر مشارکت می کنند و بدین ترتیب جشن سده ، جشن همکاری و همبستگی مردمان است .
